Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Bộ luật Hình sự Việt Nam

Tình tiết giảm nhẹ trong luật hình sự là những yếu tố được tòa án xem xét khi quyết định hình phạt, giúp bị cáo được hưởng mức án nhẹ hơn so với khung hình phạt thông thường. Những tình tiết này có thể xuất phát từ hoàn cảnh khách quan hoặc chủ quan của vụ án, thể hiện sự khoan hồng của pháp luật đối với người phạm tội.

Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 51, cụ thể như sau:

"Điều 51. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
 (1) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
(2) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
(3) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
(4) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
(5) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
(6) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
(7) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
(8) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
(9) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
(10) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
(11) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
(12) Phạm tội do lạc hậu;
 (13) Người phạm tội là phụ nữ có thai;
(14) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
(15) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
(16) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
(17) Người phạm tội tự thú;
(18) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
(19) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;
(20) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
(21) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
(22) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.
- Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.
- Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt."

Việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ trong luật hình sự có ý nghĩa quan trọng trong quá trình xét xử:

 

Trong thực tế xét xử, nhiều trường hợp bị cáo được giảm nhẹ hình phạt nhờ các tình tiết như:

Ví dụ, trong một vụ án hình sự về tội cố ý gây thương tích, bị cáo có hành vi bồi thường đầy đủ cho nạn nhân và được gia đình bị hại xin giảm nhẹ, tòa án có thể áp dụng khoản 1 Điều 51 để tuyên mức án nhẹ hơn.
Tình tiết giảm nhẹ trong luật hình sự là một cơ chế quan trọng giúp hệ thống pháp luật Việt Nam trở nên nhân văn và công bằng hơn. Việc hiểu rõ các quy định về tình tiết giảm nhẹ sẽ giúp cá nhân, luật sư và cơ quan xét xử đưa ra các quyết định hợp lý, đảm bảo sự khoan hồng của pháp luật đối với những người phạm tội có thái độ ăn năn hối cải.
Trong quá trình giải quyết vụ việc hay gặp trường hợp không biết có được áp dụng tình tiết giảm nhẹ hay không? Hãy liên hệ ngay Luật Phúc Gia để được tư vấn chuyên sâu nhất.

CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA

Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy , Thành Phố Hà Nội. 
Hotline: 0912.68.99.68 - 024.39.95.33.99
Email: tuvan@luatphucgia.vn