Hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn. Kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định của Luật này về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Như vậy có thể hiểu hôn nhân là mối quan hệ được pháp luật công nhận giữa 1 nam và 1 nữ. Hai người xa lạ trở thành vợ chồng, cùng chung sống, rằng buộc với nhau bởi quyền và nghĩa vụ được quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình.
Tuy nhiên kinh tế xã hội phát triển cũng là lúc nhiều vấn đề trong hôn nhân xuất hiện, nhất là vấn đề ngoại tình diễn ra phổ biến. Đã không ít lần xuất hiện những clip bắt quả tang ngoại tình trên mạng xã hội. Nhưng những phương thức xử lý này liệu đã đúng và có được pháp luật bảo vệ. Hãy cùng Luật Phúc Gia tìm hiểu kĩ hơn qua bài viết sau:
Tuy nhiên kinh tế xã hội phát triển cũng là lúc nhiều vấn đề trong hôn nhân xuất hiện, nhất là vấn đề ngoại tình diễn ra phổ biến. Đã không ít lần xuất hiện những clip bắt quả tang ngoại tình trên mạng xã hội. Nhưng những phương thức xử lý này liệu đã đúng và có được pháp luật bảo vệ. Hãy cùng Luật Phúc Gia tìm hiểu kĩ hơn qua bài viết sau:
- Hiểu thế nào là “ngoại tình”
Một cách hiểu khái quát nhất, ngoại tình thường chỉ nói về quan hệ tình yêu nói chung, từ cấp độ thấp nhất là có tình cảm với nhau cho đến mức độ cao hơn là chung sống với nhau như vợ chồng. Khi một người đang tồn tại quan hệ hôn nhân mà có quan hệ tình cảm hoặc chung sống với người khác thì đó chính là hành vi ngoại tình. Trường hợp hai người có quan hệ ngoài hôn nhân mà có hành vi quan hệ tình dục với nhau cũng được coi là hành vi ngoại tình. Ngoại tình trên thực tế để lại nhiều hậu quả tiêu cực, đặc biệt đó là nguyên nhân chủ yếu làm tan vỡ hạnh phúc gia đình, ảnh hưởng xấu đến đời sống xã hội.
Nhiều người cho rằng hành vi “bóc bánh trả tiền” hay “chán cơm thì đi ăn phở tí” hay “ hai bên tự nguyện, yêu thương nhau, nhưng không ly hôn với vợ vẫn chăm sóc gia đình và vợ con” thì đâu có gì là vi phạm pháp luật. Nhưng chiếu theo các quy định của pháp luật thì xác định tất cả hành vi trên đều vi phạm pháp luật. Cụ thể:
Nhiều người cho rằng hành vi “bóc bánh trả tiền” hay “chán cơm thì đi ăn phở tí” hay “ hai bên tự nguyện, yêu thương nhau, nhưng không ly hôn với vợ vẫn chăm sóc gia đình và vợ con” thì đâu có gì là vi phạm pháp luật. Nhưng chiếu theo các quy định của pháp luật thì xác định tất cả hành vi trên đều vi phạm pháp luật. Cụ thể:
- Hành vi “bóc bánh trả tiền” được hiểu là việc thoả thuận quan hệ tình dục có trả tiền đã vi phạm quy định về mua bán dâm. Hành vi mua dâm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 22 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống, chống bạo lực gia đình.
"Điều 22. Hành vi mua dâm
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi mua dâm.
2. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng trong trường hợp mua dâm nhiều người cùng một lúc.
3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi lôi kéo hoặc ép buộc người khác cùng mua dâm."
Trong trường hợp mua dâm người chưa thành niên còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Hay hành vi ngoại tình cũng đã vi phạm về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng được quy định tại khoản 1 Điều 19 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định như sau:
“Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình”.
Như vậy, vợ chồng có nghĩa vụ yêu thương, chung thủy với nhau. Việc một bên nào đó có mối quan hệ tình cảm hay chung sống với người khác trong khi đang tồn tại quan hệ hôn nhân thì đó là hành vi vi phạm quy định này. Và ngoại tình chính là một trong những hành vi vi phạm nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều 19 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 nêu trên. Và hành vi đó sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
2. Làm gì khi phát hiện hành vi “ngoại tình” của chồng hoặc vợ
- Bình tĩnh không đánh ghen để tránh vướng vào vòng lao lý
Giữ gìn hạnh phúc gia đình phải là từ hai phía. Nhưng không phải ai cũng có suy nghĩ giữ gìn hạnh phúc gia đình đến cùng, vì còn nhiều cám dỗ ngoài kia. Bởi vậy nếu phát hiện chồng hay vợ ngoại tình thì cần phải bình tĩnh, kiểm soát bản thân. Nếu mất bình tĩnh thì trong tình huống đó sẽ không ai đủ sáng suốt để nhìn nhận mọi việc và thường có hành động ngu ngốc như đánh ghen, đánh đập người kia dẫn, xé áo, túm tóc, quay video rồi đưa lên mạng xã hội. Những hành vi này vô hình chung đã biến người có lý trở thành người có tội như cố ý gây thương tích được quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự hay tội làm nhục người khác được quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự…
Trong những trường hợp như vậy dù là bất cứ bên nào cũng cần tìm nguyên nhân dẫn đến việc chồng hay vợ ngoại tình để hai vợ chồng có cách thức tháo gỡ và thẳng thắn với nhau, tuyệt đối không đi đánh ghen. Bởi vì thực tế, việc đánh ghen chỉ để nhằm hả cơn giận.
Nhưng nếu bằng mọi cách cũng không thể giữ được hạnh phúc gia đình lúc này, người còn lại có thể thực hiện tiếp các hành động pháp lý sau:
- Thứ nhất, Báo cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý hành chính
Các cơ quan có thẩm quyền xử lý hành chính trong vấn đề hôn nhân gia đình như công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã, công chức Phòng tư pháp cấp huyện để lập biên bản xử lý hành chính đối với hành vi của chồng, cùng với người tình của chồng (trừ trường hợp người này chưa có chồng, chung sống như vợ chồng hoặc kết hôn với chồng bạn nhưng không biết chồng bạn đang có vợ). Bởi vì:
Căn cứ vào Điều 2 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định:
“Điều 2. Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình
1.Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng.”
Theo đó, người chồng đã vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng được Nhà nước ta bảo vệ.
Mức phạt đối với hành vi vi phạm chế độ một vợ, một chồng:
Căn cứ Điểm a, b, c Khoản 1 Điều 48 Nghị định 110/2013/NĐ-CPquy định:
“1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;”
- Thứ hai, tố cáo hành vi phạm tội chế độ hôn nhân một vợ một chồng
Theo quy định của pháp luật hình sự hành vi ngoại tình có thể phạm vào tội vi phạm chế độ một vợ một chồng quy định tại Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.
“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó”.
Để truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi của người chồng có quan hệ ngoại tình thì người vợ phải chứng minh được người chồng phải một trong các hành vi sau:
– Có hành vi kết hôn trái phép với người khác trong khi người phạm tội đang có vợ hoặc có chồng một cách hợp pháp hoặc được xác định là hôn nhân thực tế và quan hệ hôn nhân đó còn đang tồn tại hoặc tuy chưa có vợ, có chồng mà kết hôn trái pháp luật với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ hợp pháp.
Việc kết hôn trái pháp luật thể hiện qua việc dùng thủ đoạn khai báo gian dối là chưa có vợ hoặc chưa có chồng, hoặc mua chuộc cán bộ có thẩm quyền để tiến hành việc kết hôn nhằm xác lập quan hệ hôn nhân mới giữa nam, nữ trong khi chính họ đang có vợ hoặc chồng.
– Có hành vi chung sống như vợ chồng với người khác. Nếu không thuộc trường hợp kết hôn nếu ở trên thì hành vi chung sống như vợ chồng với người khác cũng cấu thành tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng. Hành vi trên được thể hiện ở chỗ đôi nam, nữ mà một hoặc cả hai bên đang có vợ hoặc chồng nhưng lại chung sống với nhau không đăng ký kết hôn và coi nhau như vợ chồng một cách công khai (như ở chung một nhà, công khai mối quan hệ vợ chồng với hàng xóm, cha mẹ, bạn bè, có tài sản chung, con chung).
Tuy nhiên thực tế về việc xác định dấu hiệu này không dễ dàng vì phần đông việc chung sống ở dạng này thường diễn ra một cách lén lút, bí mật, trừ một số trường hợp khá đặc biệt có sự đồng ý của vợ hoặc chồng cho lấy thêm vợ hoặc chồng khác.
Dấu hiệu khác: hành vi nói trên phải làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Đây là dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này.
Như vậy, bạn có thể khởi kiện hoặc tố cáo khi có bằng chứng cho thấy chồng và nhân tình “chung sống như vợ chồng”.
Ngoài ra, trong quá trình giải quyết ly hôn thì người vợ có lợi thế hơn. Cụ thể:
Trong những trường hợp như vậy dù là bất cứ bên nào cũng cần tìm nguyên nhân dẫn đến việc chồng hay vợ ngoại tình để hai vợ chồng có cách thức tháo gỡ và thẳng thắn với nhau, tuyệt đối không đi đánh ghen. Bởi vì thực tế, việc đánh ghen chỉ để nhằm hả cơn giận.
Nhưng nếu bằng mọi cách cũng không thể giữ được hạnh phúc gia đình lúc này, người còn lại có thể thực hiện tiếp các hành động pháp lý sau:
- Thứ nhất, Báo cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý hành chính
Các cơ quan có thẩm quyền xử lý hành chính trong vấn đề hôn nhân gia đình như công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã, công chức Phòng tư pháp cấp huyện để lập biên bản xử lý hành chính đối với hành vi của chồng, cùng với người tình của chồng (trừ trường hợp người này chưa có chồng, chung sống như vợ chồng hoặc kết hôn với chồng bạn nhưng không biết chồng bạn đang có vợ). Bởi vì:
Căn cứ vào Điều 2 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định:
“Điều 2. Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình
1.Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng.”
Theo đó, người chồng đã vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng được Nhà nước ta bảo vệ.
Mức phạt đối với hành vi vi phạm chế độ một vợ, một chồng:
Căn cứ Điểm a, b, c Khoản 1 Điều 48 Nghị định 110/2013/NĐ-CPquy định:
“1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;”
- Thứ hai, tố cáo hành vi phạm tội chế độ hôn nhân một vợ một chồng
Theo quy định của pháp luật hình sự hành vi ngoại tình có thể phạm vào tội vi phạm chế độ một vợ một chồng quy định tại Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.
“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó”.
Để truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi của người chồng có quan hệ ngoại tình thì người vợ phải chứng minh được người chồng phải một trong các hành vi sau:
– Có hành vi kết hôn trái phép với người khác trong khi người phạm tội đang có vợ hoặc có chồng một cách hợp pháp hoặc được xác định là hôn nhân thực tế và quan hệ hôn nhân đó còn đang tồn tại hoặc tuy chưa có vợ, có chồng mà kết hôn trái pháp luật với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ hợp pháp.
Việc kết hôn trái pháp luật thể hiện qua việc dùng thủ đoạn khai báo gian dối là chưa có vợ hoặc chưa có chồng, hoặc mua chuộc cán bộ có thẩm quyền để tiến hành việc kết hôn nhằm xác lập quan hệ hôn nhân mới giữa nam, nữ trong khi chính họ đang có vợ hoặc chồng.
– Có hành vi chung sống như vợ chồng với người khác. Nếu không thuộc trường hợp kết hôn nếu ở trên thì hành vi chung sống như vợ chồng với người khác cũng cấu thành tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng. Hành vi trên được thể hiện ở chỗ đôi nam, nữ mà một hoặc cả hai bên đang có vợ hoặc chồng nhưng lại chung sống với nhau không đăng ký kết hôn và coi nhau như vợ chồng một cách công khai (như ở chung một nhà, công khai mối quan hệ vợ chồng với hàng xóm, cha mẹ, bạn bè, có tài sản chung, con chung).
Tuy nhiên thực tế về việc xác định dấu hiệu này không dễ dàng vì phần đông việc chung sống ở dạng này thường diễn ra một cách lén lút, bí mật, trừ một số trường hợp khá đặc biệt có sự đồng ý của vợ hoặc chồng cho lấy thêm vợ hoặc chồng khác.
Dấu hiệu khác: hành vi nói trên phải làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Đây là dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này.
Như vậy, bạn có thể khởi kiện hoặc tố cáo khi có bằng chứng cho thấy chồng và nhân tình “chung sống như vợ chồng”.
Ngoài ra, trong quá trình giải quyết ly hôn thì người vợ có lợi thế hơn. Cụ thể:
- Quyền yêu cầu ly hôn
Khi người chồng ngoại tình, người vợ có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết cho ly hôn (Căn cứ vào khoản 1, Điều 56 Luật Hôn nhân và gia đình 2014), ngay cả khi người chồng không đồng ý ly hôn. Bởi vì, người chồng đã có hành vi vi phạm nghĩa vụ của mình, không chung thủy trong quan hệ hôn nhân.
- Được lợi thế khi chia tài sản chung:
Khi ly hôn, tài sản sẽ được phân chia theo thỏa thuận của vợ chồng. Nếu vợ chồng không thỏa thuận thì được chia theo quy định của pháp luật. Khi đó, về nguyên tắc tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia đôi nhưng có xem xét đến lỗi của các bên dẫn đến ly hôn.
Như vậy, việc chồng ngoại tình sẽ ảnh hưởng đến tỉ lệ chia tài sản chung, người vợ được tính thêm vào tỉ lệ chia tài sản chung. Căn cứ điểm d Khoản 4 Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP
d) “Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng”là lỗi của vợ hoặc chồng vi phạm quyền, nghĩa vụ về nhân thân, tài sản của vợ chồng dẫn đến ly hôn.
Ví dụ: Trường hợp người chồng có hành vi bạo lực gia đình, không chung thủy hoặc phá tán tài sản thì khi giải quyết ly hôn Tòa án phải xem xét yếu tố lỗi của người chồng khi chia tài sản chung của vợ chồng để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của vợ và con chưa thành niên.
- Có lợi thế trong việc giành quyền nuôi con khi ly hôn
Khi ly hôn, nếu việc nuôi con hai vợ chồng không thỏa thuận được, thì sẽ do tòa án quyết định căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con, nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Do đó, nếu vợ chứng minh được trong quá trình chồng ngoại tình không chăm sóc tốt con, thường xuyên vắng nhà, không quan tâm con… thì nó sẽ là căn cứ để bạn có ưu thế giành quyền nuôi con.
Pháp luật luôn bảo vệ những người làm đúng, bởi vậy trong quan hệ hôn nhân nếu phát hiện hành vi ngoại tình, hy vọng rằng đương sự sẽ có những hành động xử lý đúng mực để không bị thiệt trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
- Được lợi thế khi chia tài sản chung:
Khi ly hôn, tài sản sẽ được phân chia theo thỏa thuận của vợ chồng. Nếu vợ chồng không thỏa thuận thì được chia theo quy định của pháp luật. Khi đó, về nguyên tắc tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia đôi nhưng có xem xét đến lỗi của các bên dẫn đến ly hôn.
Như vậy, việc chồng ngoại tình sẽ ảnh hưởng đến tỉ lệ chia tài sản chung, người vợ được tính thêm vào tỉ lệ chia tài sản chung. Căn cứ điểm d Khoản 4 Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP
d) “Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng”là lỗi của vợ hoặc chồng vi phạm quyền, nghĩa vụ về nhân thân, tài sản của vợ chồng dẫn đến ly hôn.
Ví dụ: Trường hợp người chồng có hành vi bạo lực gia đình, không chung thủy hoặc phá tán tài sản thì khi giải quyết ly hôn Tòa án phải xem xét yếu tố lỗi của người chồng khi chia tài sản chung của vợ chồng để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của vợ và con chưa thành niên.
- Có lợi thế trong việc giành quyền nuôi con khi ly hôn
Khi ly hôn, nếu việc nuôi con hai vợ chồng không thỏa thuận được, thì sẽ do tòa án quyết định căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con, nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Do đó, nếu vợ chứng minh được trong quá trình chồng ngoại tình không chăm sóc tốt con, thường xuyên vắng nhà, không quan tâm con… thì nó sẽ là căn cứ để bạn có ưu thế giành quyền nuôi con.
Pháp luật luôn bảo vệ những người làm đúng, bởi vậy trong quan hệ hôn nhân nếu phát hiện hành vi ngoại tình, hy vọng rằng đương sự sẽ có những hành động xử lý đúng mực để không bị thiệt trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
