Sau khi ly hôn, vấn đề nuôi con luôn là một trong những nội dung quan trọng và dễ phát sinh tranh chấp nhất. Trong đó, nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là trách nhiệm bắt buộc của cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng nhằm đảm bảo cuộc sống và quyền lợi cho trẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ các quy định pháp luật về cấp dưỡng cũng như xử lý như thế nào khi không thực hiện nghĩa vụ này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các quy định liên quan, mức cấp dưỡng phù hợp và chế tài xử lý khi một bên vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng.
1. Quy định về cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn?
Tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Đồng thời, tại Điều 110 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cũng quy định:
Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.
Như vậy, theo quy định sau khi ly hôn thì cha/mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Đây là nghĩa vụ mà cha/mẹ phải thực hiện, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Đồng thời, tại Điều 110 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cũng quy định:
Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.
Như vậy, theo quy định sau khi ly hôn thì cha/mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Đây là nghĩa vụ mà cha/mẹ phải thực hiện, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Mức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là bao nhiêu?
Mức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn tại Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
Mức cấp dưỡng
1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Như vậy, không có một mức quy định chung mà việc này là tùy thuộc vào khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng;
Nếu không xác định được mức cụ thể thì khi yêu cầu Tòa án sẽ xác định và đưa ra mức cụ thể.
Mức cấp dưỡng
1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Như vậy, không có một mức quy định chung mà việc này là tùy thuộc vào khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng;
Nếu không xác định được mức cụ thể thì khi yêu cầu Tòa án sẽ xác định và đưa ra mức cụ thể.
3. Không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn sẽ bị xử lý như thế nào?
Nếu không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì có thể bị xử phạt theo quy định tại Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau:
Vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
b) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.
Theo đó, không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
Bên cạnh đó, buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng cho con sau khi ly hôn.
Vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
b) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.
Theo đó, không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
Bên cạnh đó, buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng cho con sau khi ly hôn.
4. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với việc không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là bao lâu?
Theo khoản 1 Điều 5 Nghị định 144/2021/NĐ-CP có quy định như sau:
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính
1. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình là 01 năm.
2. Thời điểm để tính thời hiệu phạt vi phạm hành chính được quy định như sau:
a) Đối với hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm;
b) Đối với hành vi vi phạm hành chính đang thực hiện thì thời hiệu được tính từ thời điểm người có thẩm quyền thi hành công vụ phát hiện hành vi vi phạm;
c) Trường hợp xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân do người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính chuyển đến thì thời hiệu xử phạt được áp dụng theo quy định tại khoản 1 Điều này và các điểm a và b khoản này tính đến thời điểm ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với việc không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là 01 năm.
Như vậy, cấp dưỡng cho con sau ly hôn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ em. Việc không thực hiện nghĩa vụ này có thể bị xử lý hành chính, cưỡng chế hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cha mẹ nên nhận thức rõ và thực hiện đầy đủ trách nhiệm nuôi dưỡng con cái ngay cả khi hôn nhân không còn tồn tại.
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính
1. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình là 01 năm.
2. Thời điểm để tính thời hiệu phạt vi phạm hành chính được quy định như sau:
a) Đối với hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm;
b) Đối với hành vi vi phạm hành chính đang thực hiện thì thời hiệu được tính từ thời điểm người có thẩm quyền thi hành công vụ phát hiện hành vi vi phạm;
c) Trường hợp xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân do người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính chuyển đến thì thời hiệu xử phạt được áp dụng theo quy định tại khoản 1 Điều này và các điểm a và b khoản này tính đến thời điểm ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với việc không thực hiện cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là 01 năm.
Như vậy, cấp dưỡng cho con sau ly hôn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ em. Việc không thực hiện nghĩa vụ này có thể bị xử lý hành chính, cưỡng chế hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cha mẹ nên nhận thức rõ và thực hiện đầy đủ trách nhiệm nuôi dưỡng con cái ngay cả khi hôn nhân không còn tồn tại.
