Sổ đỏ bị thu hồi trong trường hợp nào theo Luật Đất đai 2024

Sổ đỏ hay còn gọi theo quy định của pháp luật là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất của người sử dụng đất. Tuy nhiên, Sổ đỏ cũng sẽ bị thu hồi trong một số trường hợp nhất định. Vậy hãy cùng Luật Phúc Gia tìm hiểu kỹ "Sổ đỏ bị thu hồi trong trường hợp nào theo Luật Đất đai 2024"

Sổ đỏ là tên gọi dân gian để gọi giấy chứng minh quyền sử dụng đất của người dân. Theo Luật Đất đai 2024 thì:
“21. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất theo quy định của pháp luật. Giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của các luật có liên quan được thực hiện theo quy định của Luật này có giá trị pháp lý tương đương như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất tại Luật này.”
Như vậy, theo quy định của Luật Đất đai 2024 thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là giấy tờ mà người dân hay gọi là sổ đỏ
 

Theo khoản 2 Điều 152 Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/8/2024), Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi tắt là Sổ đỏ/Giấy chứng nhận) đã cấp trong các trường hợp sau:
- Trường hợp 1: Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Sổ đỏ đã cấp
- Trường hợp 2: Cấp đổi Sổ đỏ đã cấp
- Trường hợp 3: Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Sổ đỏ
- Trường hợp 4: Sổ đỏ đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai, cụ thể:

+ Cấp không đúng thẩm quyền
+ Không đúng đối tượng sử dụng đất
+ Không đúng diện tích đất
+ Không đủ điều kiện được cấp
+ Không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp Sổ đỏ.

- Trường hợp 5: Sổ đỏ đã cấp bị Toà án có thẩm quyền tuyên huỷ.
- Trường hợp 6: Đấu giá, giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Toà án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành án không nộp Sổ đỏ đã cấp.
Lưu ý: Việc thu hồi Sổ đỏ đã cấp không thuộc 04 trường hợp trên thì chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành hoặc văn bản kiến nghị của cơ quan thi hành án về việc thi hành bản án, quyết định theo quy định pháp luật, trong đó có nội dung yêu cầu thu hồi Sổ đỏ đã cấp (khoản 5 Điều 152 Luật Đất đai 2024).

Theo Điều 46 Nghị định 101/2024/NĐ-CP, việc thu hồi, huỷ Giấy chứng nhận đã cấp, cấp Giấy chứng nhận sau khi thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp được quy định như sau:

Bước 1: Người sử dụng đất nộp Giấy chứng nhận đã cấp cho đơn vị/tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hoặc cơ quan được quy định theo quyết định thu hồi đất;
Bước 2: Văn phòng đăng ký đất đai (“VPĐKĐĐ”) tiếp nhận Giấy chứng nhận từ cơ quan/đơn vị nhận Giấy chứng nhận từ người sử dụng đất.
Bước 3: Giải quyết

+ Trường hợp Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích của thửa đất ghi trong Giấy chứng nhận thì VPĐKĐĐ cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính và trên cơ sở dữ liệu đất đai.
+ Trường hợp Nhà nước thu hồi một phần diện tích của thửa đất ghi trong Giấy chứng nhận hoặc trường hợp Giấy chứng nhận đã được cấp cho nhiều thửa đất mà Nhà nước thu hồi một/một số thửa thì thực hiện VPĐKĐĐ xác nhận trên Giấy chứng nhận đã cấp hoặc cấp mới Giấy chứng nhận đối với phần diện tích/các thửa đất còn lại nếu người sử dụng đất có nhu cầu; trao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho người được cấp; cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai.

Thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp do cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng, không đúng diện tích, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn hoặc nguồn gốc sử dụng theo điểm a, b, c khoản 3 Điều 152 Luật Đất đai 2024, cụ thể là các trường hợp:
- Trường hợp Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp thì việc thu hồi Giấy chứng nhận được thực hiện theo bản án, quyết định đó;
- Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp;
+ Trường hợp xem xét, xác định Giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra.

- Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do;
+ Quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định;

Trường hợp 4. Thu hồi trong trường hợp Sổ đỏ bị Toà án tuyên huỷ và đấu giá, giao quyền sử dụng đất theo yêu cầu của Toà án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành không nộp Sổ đỏ đã cấp