Bị can là ai? Bị can có quyền và nghĩa vụ gì? Khi nào bị can bị tạm giam? Đây là những câu hỏi thường gặp trong quá trình tìm hiểu pháp luật hình sự. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của bị can theo quy định mới nhất của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và Bộ luật Hình sự 2015.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Tố tụng hình sự 2015
- Bộ luật Hình sự 2015
Bị can là ai?
Theo khoản 1 Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Đối với pháp nhân, quyền và nghĩa vụ của bị can được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật.
Quyền và nghĩa vụ của bị can
1. Quyền của bị can
Theo Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bị can có các quyền sau:
- Được biết lý do bị khởi tố.
- Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình.
- Nhận các quyết định tố tụng liên quan như: quyết định khởi tố, thay đổi khởi tố, áp dụng hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, kết luận điều tra, cáo trạng...
- Trình bày lời khai, trình bày ý kiến; không buộc phải khai báo chống lại bản thân hoặc nhận tội.
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu có liên quan.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, yêu cầu kiểm tra, đánh giá các tài liệu liên quan.
- Đề nghị giám định, định giá tài sản; đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch...
- Tự bào chữa hoặc nhờ người bào chữa.
- Đọc, ghi chép, sao chép tài liệu liên quan đến việc buộc tội, gỡ tội hoặc bào chữa kể từ khi kết thúc điều tra nếu có yêu cầu.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền.
2. Nghĩa vụ của bị can
- Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền. Nếu vắng mặt không lý do chính đáng, có thể bị áp giải hoặc truy nã nếu bỏ trốn.
- Chấp hành các quyết định, yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng.
Khi nào bị can bị tạm giam?
1. Các trường hợp bị can có thể bị tạm giam
Tạm giam được áp dụng với bị can trong các trường hợp sau:
- Phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng.
- Phạm tội nghiêm trọng, ít nghiêm trọng có khung hình phạt tù trên 2 năm và thuộc một trong các tình huống sau:
- Phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng.
- Phạm tội nghiêm trọng, ít nghiêm trọng có khung hình phạt tù trên 2 năm và thuộc một trong các tình huống sau:
- Đã từng bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm.
- Không có nơi cư trú rõ ràng hoặc không xác định được lý lịch.
- Bỏ trốn hoặc có dấu hiệu bỏ trốn.
- Tiếp tục phạm tội hoặc có dấu hiệu tiếp tục phạm tội.
- Có hành vi cản trở điều tra: tiêu hủy chứng cứ, đe dọa người làm chứng, v.v.
2. Trường hợp ngoại lệ không bị tạm giam
Bị can là phụ nữ có thai, đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người già yếu, người bị bệnh nặng và có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng thường không bị tạm giam, trừ khi:
- Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã.
- Tiếp tục phạm tội.
- Có hành vi cản trở điều tra như mua chuộc, đe dọa, tiêu hủy chứng cứ.
- Phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia và việc không tạm giam có thể gây nguy hại.
Việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của bị can theo quy định mới là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi hợp pháp trong quá trình tố tụng. Nếu bạn hoặc người thân đang trong quá trình tố tụng hình sự, hãy chủ động tìm hiểu thông tin pháp lý và nhờ đến sự tư vấn của luật sư để được hỗ trợ hiệu quả nhất.
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA
Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy , Thành Phố Hà Nội.
Hotline: 0243.995.33.99 - 0912.68.99.68
Email: tuvan@luatphucgia.vn
