Trong quá trình giải quyết các vụ án, chứng cứ giữ vai trò quan trọng để cơ quan tiến hành tố tụng xác định sự thật khách quan của vụ việc. Một trong những loại chứng cứ thường được đương sự sử dụng là bản ghi âm nhằm chứng minh cho lời khai, hành vi hay sự kiện đã xảy ra. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: bản ghi âm có được coi là chứng cứ hợp pháp trước pháp luật hay không? Đây là vấn đề cần được phân tích dựa trên các quy định của Bộ luật Tố tụng và thực tiễn áp dụng.
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015
2. Quy định về chứng cứ và nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự
Chứng cứ trong vụ án hình sự được định nghĩa tại Điều 86 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 như sau:
“Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.”
Trong đó, theo Điều 87, chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
"Điều 87. Nguồn chứng cứ
1. Chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
a) Vật chứng;
b) Lời khai, lời trình bày;
c) Dữ liệu điện tử;
d) Kết luận giám định, định giá tài sản;
đ) Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án;
e) Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác;
g) Các tài liệu, đồ vật khác.
2. Những gì có thật nhưng không được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì không có giá trị pháp lý và không được dùng làm căn cứ để giải quyết vụ án hình sự."
3. Bản ghi âm có được coi là chứng cứ hợp pháp không?
Theo Điều 87 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về nguồn của chứng cứ thì dữ liệu điện tử là một trong những nguồn của chứng cứ.
Theo Điều 99 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về dữ liệu điện tử như sau:
Dữ liệu điện tử là một trong những nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự. Cụ thể, Điều 99 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định:
“1. Dữ liệu điện tử là ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự được tạo ra, lưu trữ, truyền đi hoặc nhận được bởi phương tiện điện tử.
2. Dữ liệu điện tử được thu thập từ phương tiện điện tử, mạng máy tính, mạng viễn thông, trên đường truyền và các nguồn điện tử khác.
3. Giá trị chứng cứ của dữ liệu điện tử được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi dữ liệu điện tử; cách thức bảo đảm và duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu điện tử; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.”
Theo quy định trên, bản ghi âm được coi là một hình thức dữ liệu điện tử, nguồn chứng cứ trong vụ án hình sự.
Mặc dù được xác định là nguồn chứng cứ nhưng các bản ghi âm chưa chắc đã được coi là chứng cứ.
Căn cứ khoản 4 Điều 88 Bộ luật Tố tụng hình sự, khi tiếp nhận băng ghi âm liên quan đến vụ án do những người bào chữa, người bị hại, người làm chứng... cung cấp, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải lập biên bản giao nhận và kiểm tra, đánh giá theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, theo khoản 3 Điều 99, giá trị chứng cứ của bản ghi âm sẽ được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi; tính toàn vẹn của bản ghi âm; người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.
Sau đó, việc bản ghi âm có phải là chứng trong vụ án hình sự hay không là do Tòa án quyết định.
4. Cơ quan nào thực hiện thu thập chứng cứ?
Theo khoản 1 Điều 88 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về thu nhập chứng cứ:
"Điều 88. Thu thập chứng cứ
1. Để thu thập chứng cứ, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có quyền tiến hành hoạt động thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật này; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử, trình bày những tình tiết làm sáng tỏ vụ án."
Theo Điều 34 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định cơ quan tiến hành tố tụng:
"Điều 34. Cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng
1. Cơ quan tiến hành tố tụng gồm:
a) Cơ quan điều tra;
b) Viện kiểm sát;
c) Tòa án."
Như vậy, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án là những cơ quan thực hiện thu thập chứng cứ trong vụ án hình sự.
Bạn còn vướng mắc liên quan hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA
Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội.
Hotline: 0243.995.33.99 - 0912.68.99.68
Email: tuvan@luatphucgia.vn
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015
2. Quy định về chứng cứ và nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự
Chứng cứ trong vụ án hình sự được định nghĩa tại Điều 86 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 như sau:
“Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.”
Trong đó, theo Điều 87, chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
"Điều 87. Nguồn chứng cứ
1. Chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
a) Vật chứng;
b) Lời khai, lời trình bày;
c) Dữ liệu điện tử;
d) Kết luận giám định, định giá tài sản;
đ) Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án;
e) Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác;
g) Các tài liệu, đồ vật khác.
2. Những gì có thật nhưng không được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì không có giá trị pháp lý và không được dùng làm căn cứ để giải quyết vụ án hình sự."
3. Bản ghi âm có được coi là chứng cứ hợp pháp không?
Theo Điều 87 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về nguồn của chứng cứ thì dữ liệu điện tử là một trong những nguồn của chứng cứ.
Theo Điều 99 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về dữ liệu điện tử như sau:
Dữ liệu điện tử là một trong những nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự. Cụ thể, Điều 99 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định:
“1. Dữ liệu điện tử là ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự được tạo ra, lưu trữ, truyền đi hoặc nhận được bởi phương tiện điện tử.
2. Dữ liệu điện tử được thu thập từ phương tiện điện tử, mạng máy tính, mạng viễn thông, trên đường truyền và các nguồn điện tử khác.
3. Giá trị chứng cứ của dữ liệu điện tử được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi dữ liệu điện tử; cách thức bảo đảm và duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu điện tử; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.”
Theo quy định trên, bản ghi âm được coi là một hình thức dữ liệu điện tử, nguồn chứng cứ trong vụ án hình sự.
Mặc dù được xác định là nguồn chứng cứ nhưng các bản ghi âm chưa chắc đã được coi là chứng cứ.
Căn cứ khoản 4 Điều 88 Bộ luật Tố tụng hình sự, khi tiếp nhận băng ghi âm liên quan đến vụ án do những người bào chữa, người bị hại, người làm chứng... cung cấp, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải lập biên bản giao nhận và kiểm tra, đánh giá theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, theo khoản 3 Điều 99, giá trị chứng cứ của bản ghi âm sẽ được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi; tính toàn vẹn của bản ghi âm; người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.
Sau đó, việc bản ghi âm có phải là chứng trong vụ án hình sự hay không là do Tòa án quyết định.
4. Cơ quan nào thực hiện thu thập chứng cứ?
Theo khoản 1 Điều 88 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về thu nhập chứng cứ:
"Điều 88. Thu thập chứng cứ
1. Để thu thập chứng cứ, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có quyền tiến hành hoạt động thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật này; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử, trình bày những tình tiết làm sáng tỏ vụ án."
Theo Điều 34 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định cơ quan tiến hành tố tụng:
"Điều 34. Cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng
1. Cơ quan tiến hành tố tụng gồm:
a) Cơ quan điều tra;
b) Viện kiểm sát;
c) Tòa án."
Như vậy, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án là những cơ quan thực hiện thu thập chứng cứ trong vụ án hình sự.
Bạn còn vướng mắc liên quan hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA
Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội.
Hotline: 0243.995.33.99 - 0912.68.99.68
Email: tuvan@luatphucgia.vn
