Trong thời kỳ hội nhập và phát triển, nhiều hộ kinh doanh cá thể muốn mở rộng quy mô, chuyên nghiệp hóa hoạt động bằng cách chuyển đổi thành doanh nghiệp. Đặc biệt, việc kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài góp vốn ngày càng phổ biến để gia tăng nguồn lực tài chính, công nghệ và kinh nghiệm quản lý. Tuy nhiên, quá trình này không hề đơn giản vì liên quan đến nhiều quy định pháp luật về đầu tư nước ngoài, đăng ký kinh doanh và quản lý doanh nghiệp. Vậy hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành doanh nghiệp có vốn nước ngoài cần lưu ý những gì?
1. Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp
Hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành doanh nghiệp và có vốn nước ngoài tham gia không thể giữ nguyên hình thức cũ. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, họ cần lựa chọn loại hình phù hợp như công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần. Đây là những mô hình cho phép sự tham gia của nhiều thành viên trong và ngoài nước. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân không thích hợp vì chỉ có một chủ sở hữu duy nhất và không được phép có thêm người góp vốn.
2. Thủ tục pháp lý khi có yếu tố nước ngoài
Điểm khác biệt lớn nhất giữa việc thành lập doanh nghiệp thuần Việt và doanh nghiệp có vốn nước ngoài nằm ở thủ tục pháp lý. Nhà đầu tư nước ngoài trước hết phải xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) tại Sở Kế hoạch và Đầu tư. Đây là giấy phép bắt buộc để được tham gia góp vốn. Sau khi có IRC, doanh nghiệp mới tiến hành thủ tục xin Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) để chính thức đi vào hoạt động. Trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 51% vốn điều lệ trở lên, cơ quan quản lý sẽ thẩm định kỹ hơn về ngành nghề kinh doanh, phạm vi hoạt động và các điều kiện đi kèm.
3. Ngành nghề kinh doanh và điều kiện kèm theo
Một trong những điểm quan trọng cần lưu ý là không phải ngành nghề nào cũng cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Doanh nghiệp cần rà soát ngành nghề dự kiến với cam kết trong WTO cũng như các hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia. Một số lĩnh vực bị hạn chế hoặc yêu cầu điều kiện khắt khe hơn như thương mại điện tử, logistics, vận tải hay quảng cáo. Với các ngành nghề có điều kiện, doanh nghiệp phải đáp ứng thêm những yêu cầu về vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép con để được cấp phép đầy đủ.
4. Góp vốn và tỷ lệ sở hữu
Nhà đầu tư nước ngoài có thể góp vốn bằng tiền hoặc tài sản. Trường hợp góp vốn bằng tiền, khoản tiền này bắt buộc phải được chuyển qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp tại một ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Nếu góp vốn bằng máy móc, thiết bị hay công nghệ, doanh nghiệp phải tiến hành định giá tài sản và làm thủ tục góp vốn theo quy định pháp luật. Ngoài ra, mỗi ngành nghề lại có giới hạn khác nhau về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Có lĩnh vực cho phép nắm giữ đến 100% vốn, nhưng cũng có ngành nghề chỉ giới hạn dưới 50%.
5. Quản trị và nghĩa vụ sau khi thành lập
Khi đã chính thức chuyển đổi thành doanh nghiệp có vốn nước ngoài, công ty phải tuân thủ chế độ quản lý chặt chẽ hơn nhiều so với hộ kinh doanh. Doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động đầu tư cho Sở Kế hoạch và Đầu tư, đồng thời tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ về thuế, kế toán và kiểm toán theo chuẩn mực Việt Nam. Một yếu tố quan trọng khác là điều lệ công ty. Văn bản này cần quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các thành viên, cách thức chuyển nhượng vốn, phân chia lợi nhuận và cơ chế giải quyết tranh chấp nhằm đảm bảo hoạt động ổn định và minh bạch.
6. Chuyển đổi tài sản từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp
Trong quá trình chuyển đổi, hộ kinh doanh có thể dùng tài sản hiện có để góp vốn vào công ty mới. Những tài sản này có thể là máy móc, trang thiết bị, phương tiện phục vụ kinh doanh hoặc các hợp đồng thuê mặt bằng và quyền sử dụng đất nếu hợp pháp. Giá trị thương hiệu, uy tín và tập khách hàng cũng có thể được định giá và ghi nhận như một phần vốn góp. Việc định giá tài sản cần được tiến hành minh bạch, tốt nhất nên có sự tham gia của đơn vị thẩm định độc lập để tránh tranh chấp về sau. Nếu hộ kinh doanh trước đó có giấy phép con, chẳng hạn như giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc giấy phép phòng cháy chữa cháy, thì các giấy phép này phải được xin cấp lại theo tư cách pháp nhân mới.
Như vậy, chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp có vốn nước ngoài góp vốn mở ra nhiều cơ hội để mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, quá trình này cũng đi kèm nhiều thách thức về pháp lý, thủ tục hành chính và quản trị nội bộ. Do đó, trước khi thực hiện, các chủ hộ kinh doanh nên chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, nắm rõ quy định pháp luật và tốt nhất là tìm đến sự hỗ trợ của luật sư hoặc đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. Điều này sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra nhanh chóng, đúng luật và hạn chế tối đa rủi ro phát sinh.
Bạn còn vướng mắc liên quan hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA
Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội.
Hotline: 0243.995.33.99 - 0912.68.99.68
Email: tuvan@luatphucgia.vn
1. Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp
Hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành doanh nghiệp và có vốn nước ngoài tham gia không thể giữ nguyên hình thức cũ. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, họ cần lựa chọn loại hình phù hợp như công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần. Đây là những mô hình cho phép sự tham gia của nhiều thành viên trong và ngoài nước. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân không thích hợp vì chỉ có một chủ sở hữu duy nhất và không được phép có thêm người góp vốn.
2. Thủ tục pháp lý khi có yếu tố nước ngoài
Điểm khác biệt lớn nhất giữa việc thành lập doanh nghiệp thuần Việt và doanh nghiệp có vốn nước ngoài nằm ở thủ tục pháp lý. Nhà đầu tư nước ngoài trước hết phải xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) tại Sở Kế hoạch và Đầu tư. Đây là giấy phép bắt buộc để được tham gia góp vốn. Sau khi có IRC, doanh nghiệp mới tiến hành thủ tục xin Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) để chính thức đi vào hoạt động. Trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 51% vốn điều lệ trở lên, cơ quan quản lý sẽ thẩm định kỹ hơn về ngành nghề kinh doanh, phạm vi hoạt động và các điều kiện đi kèm.
3. Ngành nghề kinh doanh và điều kiện kèm theo
Một trong những điểm quan trọng cần lưu ý là không phải ngành nghề nào cũng cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Doanh nghiệp cần rà soát ngành nghề dự kiến với cam kết trong WTO cũng như các hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia. Một số lĩnh vực bị hạn chế hoặc yêu cầu điều kiện khắt khe hơn như thương mại điện tử, logistics, vận tải hay quảng cáo. Với các ngành nghề có điều kiện, doanh nghiệp phải đáp ứng thêm những yêu cầu về vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép con để được cấp phép đầy đủ.
4. Góp vốn và tỷ lệ sở hữu
Nhà đầu tư nước ngoài có thể góp vốn bằng tiền hoặc tài sản. Trường hợp góp vốn bằng tiền, khoản tiền này bắt buộc phải được chuyển qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp tại một ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Nếu góp vốn bằng máy móc, thiết bị hay công nghệ, doanh nghiệp phải tiến hành định giá tài sản và làm thủ tục góp vốn theo quy định pháp luật. Ngoài ra, mỗi ngành nghề lại có giới hạn khác nhau về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Có lĩnh vực cho phép nắm giữ đến 100% vốn, nhưng cũng có ngành nghề chỉ giới hạn dưới 50%.
5. Quản trị và nghĩa vụ sau khi thành lập
Khi đã chính thức chuyển đổi thành doanh nghiệp có vốn nước ngoài, công ty phải tuân thủ chế độ quản lý chặt chẽ hơn nhiều so với hộ kinh doanh. Doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động đầu tư cho Sở Kế hoạch và Đầu tư, đồng thời tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ về thuế, kế toán và kiểm toán theo chuẩn mực Việt Nam. Một yếu tố quan trọng khác là điều lệ công ty. Văn bản này cần quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các thành viên, cách thức chuyển nhượng vốn, phân chia lợi nhuận và cơ chế giải quyết tranh chấp nhằm đảm bảo hoạt động ổn định và minh bạch.
6. Chuyển đổi tài sản từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp
Trong quá trình chuyển đổi, hộ kinh doanh có thể dùng tài sản hiện có để góp vốn vào công ty mới. Những tài sản này có thể là máy móc, trang thiết bị, phương tiện phục vụ kinh doanh hoặc các hợp đồng thuê mặt bằng và quyền sử dụng đất nếu hợp pháp. Giá trị thương hiệu, uy tín và tập khách hàng cũng có thể được định giá và ghi nhận như một phần vốn góp. Việc định giá tài sản cần được tiến hành minh bạch, tốt nhất nên có sự tham gia của đơn vị thẩm định độc lập để tránh tranh chấp về sau. Nếu hộ kinh doanh trước đó có giấy phép con, chẳng hạn như giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc giấy phép phòng cháy chữa cháy, thì các giấy phép này phải được xin cấp lại theo tư cách pháp nhân mới.
Như vậy, chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp có vốn nước ngoài góp vốn mở ra nhiều cơ hội để mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, quá trình này cũng đi kèm nhiều thách thức về pháp lý, thủ tục hành chính và quản trị nội bộ. Do đó, trước khi thực hiện, các chủ hộ kinh doanh nên chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, nắm rõ quy định pháp luật và tốt nhất là tìm đến sự hỗ trợ của luật sư hoặc đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. Điều này sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra nhanh chóng, đúng luật và hạn chế tối đa rủi ro phát sinh.
Bạn còn vướng mắc liên quan hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH PHÚC GIA
Trụ sở: Tầng 5 tòa nhà văn phòng số 55 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội.
Hotline: 0243.995.33.99 - 0912.68.99.68
Email: tuvan@luatphucgia.vn
